Najwcześniejsze wzmianki o mierniczych na ziemiach polskich pochodzą z XII i XIII wieku. Wykonujących pomiary nazywano wtedy żerdnikami królewskimi, bo też posługiwali się oni tak prostymi narzędziami, jak żerdź i sznur.

Mierniczym był również podkomorzy królewski. Podkomorzy królewski zarządzał dobrami królewskimi i rozstrzygał spory graniczne. Powstała także instytucja podkomorzego ziemskiego (wojewódzkiego). Wyboru na to wysokie stanowisko dokonywały sejmiki szlacheckie, a mianował sam król. Podkomorzy ziemski, z kolei, dokonywał wyboru komorników granicznych. Zajmowali się oni bezpośrednio rozpatrywaniem spraw granicznych. Podkomorzy ziemski rozstrzygał spory graniczne, potrafił oszacować wartość nieruchomości, a także sklasyfikować grunty.

W 1557 roku, za panowania Zygmunta Augusta, rozpoczęto na Litwie i Podlasiu wielką reformę rolną zwaną „pomiarą włóczną”. Wprowadzono wówczas jednolitą miarę powierzchni (włókę). Ukazały się też pierwsze podręczniki geodezji w języku polskim, jak chociażby „Geometria to jest miemicka nauka po polsku krótko napisana z greckich i łacińskich ksiąg”, Stanisława Grzepskiego z 1566 roku. Sądzi się, że jest to pierwszy podręcznik geodezji w Polsce. Na Akademii Krakowskiej w 1631 roku utworzono katedrę geodezji. Jej nieliczni absolwenci nosili tytuł geometry królewskiego. Ważną postacią w ówczesnej geodezji był ks. Ignacy Zaborowski, (prowincjał zakonu Pijarów od 1802) zwany przez niektórych "ojcem geodezji polskiej", autor pierwszych logarytmów polskich, nauczyciel w Collegium Nobilium i jego rektor. Zaborowski to także autor podręcznika „Jeometria praktyczna” wydanego w 1786 roku oraz „Logarytmów dla szkół” wydanego w 1787 roku.

Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego spopularyzowano instytucję Geometry Jego Królewskiej Mości. Ustanowienie tytułu geometry królewskiego nadawało wyjątkową rangę temu zawodowi, który już wtedy miał cechę „wolny”. Rozbiory Polski i utrata niepodległości spowodowały, że sprawy polskiego miernictwa na długie lata spoczęły w rękach Austrii, Prus i Rosji.

Geodezja to nauka o pomiarach Ziemi, zajmująca się wyznaczaniem kształtu i rozmiarów globu ziemskiego lub jego części, określaniem położenia punktów na jej powierzchni, pomiarami gruntów i obiektów dla celów gospodarczych technicznych, wojskowych itp. Określenie „geodezja” pochodzi od Arystotelesa i jest połączeniem dwóch greckich słów geo - Ziemia i daiso - będę dzielił. Pierwszym znanym dokumentem prac pomiarowych jest tzw. papirus Achmesa. Pochodzi on z ok. XX w. p.n.e. i został sporządzony w celu odtworzenia granic działek położonych w dolinie Nilu. Granice te ulegały rozmyciu wskutek corocznych wylewów tej rzeki. W starożytnym Rzymie prace geodezyjne przy budowie dróg i akweduktów wykonywali agrimenosori, których można uznać za prekursorów współczesnych geodetów. W XIX i XX w. nastąpił gwałtowny rozwój geodezji w związku z rozwojem nauki i techniki. Powstały też nowe jej dziedziny, takie jak: fotogrametria, teledetekcja, geodezja satelitarna (zob. W. Kosiński, Geodezja, Warszawa 2011, s. 4-5). W większości krajów Europy termin „geodezja” jest zarezerwowany dla nauki zajmującej się pomiarami dużych obszarów i całej Ziemi. W Polsce utrwalił się podział współczesnej geodezji na:

1. geodezję niższą - czyli naukę o pomiarach wykonywanych na powierzchniach małych, obejmujących do 750 km kw., bez uwzględnienia kulistości Ziemi; zadania wykonywane w ramach geodezji niższej określane są mianem miernictwa
   
2. geodezję wyższą - czyli naukę o pomiarach wykonywanych na wielkich obszarach, o powierzchni ponad 750 km kw., uwzględniających kulistość Ziemi.
   

Kartografia z kolei to nauka o metodach sporządzania map i sposobach ich wykorzystywania. To również dziedzina działalności organizacyjnej i usługowej związanej z opracowywaniem, reprodukcją i rozpowszechnianiem map oraz przekazywaniem informacji odnoszących się do przestrzeni, a zakodowanych w formie graficznej lub cyfrowej.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny – to określony zbiór informacji przechowywanych w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej i udostępniany w różny sposób jego użytkownikom.

Zgodnie z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989r z późniejszymi zmianami, państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny służy gospodarce narodowej, obronności państwa, nauce, kulturze i potrzebom obywateli.

Szczegółowe przepisy prawne dotyczące zasobu geodezyjnego i kartograficznego obejmują całość problematyki związanej z rodzajem materiałów stanowiących zasób, z możliwością rozpowszechniania materiałów zasobu, stopnia poufności tych materiałów oraz problematykę wyłączania z zasobu tych materiałów, które utraciły wartość użytkową.

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny jest własnością Skarbu Państwa. Jest on gromadzony w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (ODGK). Prowadzony jest na poziomie centralnym (centralny ODGK), wojewódzkim (wojewódzkie ODGK) i powiatowym (powiatowe ODGK).